Էկո նախագիծ /Բնօգտագործումն ու բնապահպանությունը ՀՀ-ում/

1. Ինչ առանձնահատկություններ ունեն ՀՀ բնական պայմանները, որքանով են դրանք նպաստում հանրապետության զարգացմանը: Հայաստանի Հանրապետությունը զբաղեցնում է 29.8 հզ  կմ2 տարածք, սակայն  փոքր տարածքի համար ունի բազմապիսի բնակլիմայական պայմաններ: ՀՀ-ում ամենաբարձր և ամենացածր կետերի տարբերությունը 3700մ է, որը փոքր տարածքի համար ահռելի է: ՀՀ-ի մակերևույթը խիստ կտրտված է լեռնահովիտներով, գետահովիտներով ու կիրճերով: ՀՀ-ում նաև կան մեծ թեքություն ունեցող լանջեր, որոնց մշակումը ժամանակի ընթացքում հանգեցնում է հողերի տեղատարման գործընթացի: Հանրապետության աշխարհագրական դիրքի առանձնահատկություններից մեկը Ծովերից հեռու լինելն է, որը ունի միայն բացասական ազդեցություն: Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի Հանրապետության կլիման խիստ ցամաքային է և բնութագրվում է ամառվա ու ձմեռվա ջերմաստիճանների մեծ տատանումներով: Տարեկան միջին ամենաբարձր ջերմաստիճանը կազմում է 13,8 աստիճան, իսկ ամենացածր ջերմաստիճանը -2,7 աստիճան է: Ամենաբարձր ջերմաստիճանը գրանցվել է Արարատի դաշտում +42 աստիճան, իսկ ամենացածր -46 Շիրակի մարզի պաղակն բնակավայրում: Այսպիսով`ՀՀ տարածքում բացարձակ առավելագույն և բացարձակ նվազագույն ջերմաստիճանների տարբերությունը կազմում է 88 աստիճան: Ջերմաստիճանների այսպիսի տատանումները առաջին հերթին բացասական ազդեցություն են թողում գյուղատնտեսական արտադրության վրա: Հայաստանի Հանրապետության մակրևույթի լեռնային լինելը նպաստում է նաև  լեռնահովտային քամիների առաջացմանը: Ինչպես նկատեցիք ՀՀ-ում բնակլիմայական պայմանները շատ գունագեղ են J

2.Ի՞նչ հետևանքներ է թողում բնօգտագործումը ՀՀ-ում: Նշեք օրինակներ: Նախ ինչ է նշանակում բնօգտագործում: Բառից կարելի է կռահել, որ բնօգտագործոմ նշանակում է բնության օգտագործում, ավելի կոնկրետ բնական ռեսուրսների օգտագործում: Բնօգտագործումը մարդու միջամտությունն է նյութիբնական շրջապտույտին: Եվ եթե այդ միջապտությունը ծավալուն չէ, ապա շրջապտույտը,խախտվելով հանդերձ, չի վնասում բնական միջավայրի ինքնավերականգնմանն ուինքնամաքրմանը, արդյունքում՝ որակը չի փոխվում: Բնությանտարրերն ու երևույթները ամբողջությամբ չեն օգտագործվում մարդու կողմից: Մշակման ևվերամշակման արդյունքնում գոյանում են մնացուկներ, թափոններ, որոնք աղտոտում ենշրջակամ միջավայրը, խախտելով բնական հավասարակշռությունը, որը մարդկանցառողջության համար դառնում է վտանգավոր: Տեղի է ունենում նյութի շրջապտույտի խախտում, որի հետևանքով երկնահամակարգը կորցնում է ինքնավերականգնման և ինքնամաքրման հատկությունը: Բնօգտագործումը մարդու միջամտությունն է նյութիբնական շրջապտույտին: Եվ եթե այդ միջապտությունը ծավալուն չէ, ապա շրջապտույտը,խախտվելով հանդերձ, չի վնասում բնական միջավայրի ինքնավերականգնմանն ուինքնամաքրմանը, արդյունքում՝ որակը չի փոխվում:   Բնությանտարրերն ու երևույթները ամբողջությամբ չեն օգտագործվում մարդու կողմից: Մշակման ևվերամշակման արդյունքնում գոյանում են մնացուկներ, թափոններ, որոնք աղտոտում ենշրջակամ միջավայրը, խախտելով բնական հավասարակշռությունը, որը մարդկանցառողջության համար դառնում է վտանգավոր: Տեղի է ունենում նյութի շրջապտույտիխախտում, որի հետևանքով երկնահամակարգը կորցնում է ինքնավերականգնման և ինքնամաքրման հատկությունը: Պետք է խնայենք մեր մոլորակը, նա միակն է մեզ համար

3. Ինչ առանձնահատկություններ ունեն ՀՀ բնական ռեսուրսները, որքանով են դրանքնպաստում հանրապետության զարգացմանը: Մեր բնակլիմայական պայմանների բազմազան լինելուց դժվար չէ հասկանալ որ մեր բնական ռեսուրսներն էլ կլինեն բազմազան: ՀՀ բնական ռեսուրսերից են՝ ածուխ, երկաթ,բոքսիտներ, մոլիբդեն, ոսկի, արծաթ, կապար, ցինկ: Հանդիպում են նաև պեմզայի,մարմարի, տուֆի, կրի, պեռլիտի, բազալտի, աղի պաշարներ, ինչպես նաև թանկարժեք ևկիսաթանկարժեք քարերի արդյունահանում: ՀՀ-ն հարուստ է նաև բնական հանքայինջրերով: Կան հարյուրավոր ջրհորներ, 10 քաղրահամ լիճ, 5 անդնախոր ձորեր, աղբյուրներ: 1400 քառ. կմ տարածք է կազմում Սևանա լիճը, որը համարվում է աշխարհի ամենամեծքաղցրահամ լիճը:

4. Ի՞նչ հետևանքներ է թողում ռեսուրսների օգտգործումը ՀՀ-ում: Նշեք օրինակներ:Շինանյութերի արդյունաբերությունը ՀՀ շրջակա միջավայրին վնաս է հասցնում, որոնք ազդում են շրջակա միջավայրի և հողաբուսական աշխարհի վրա: Շինանյութերի արդյունահաման հետևանքով գյուղատնտեսական շրջանառությունից հանվել է ավելիքան 7 հազ. գյուղատնտեսական հողհանդակ: Գեոէկոլոգիական հետևանքները ներկայանում են շրջակա միջավայրի ամբողջականփոփոխությունների տեսքով, որը վնասում է շրջակա միջավայրի բոլոր բաղադրիչները:Առաջին հիմնախնդիր է հանդիսանում մետաղական ռեսուրսների ռացիոնալօգտագործումը, որը արտանետված թափոնները, որպես երկրոդային կամ տեխնածինհանքավայրեր նույնպես օգտագործվում են, քանի որ, պոչամբարների մեջ կան բազումօգտակար հանծոներ: Հանքավայրերի մետաղների` պղնձի արդյունահանված հումքիմիայն 65-66 % է կորզվում, մոլիբդենի 70%, բազմամետաղների 50%: Երկրորդհիմնախնդիրն այն է, որ շինանյութային ռեսուրսների տարածման շրջանները համընկնումեն գյուղատնտեսական առավել արժեքավոր հողահանդակների հետ և շրջանառությունիցդուրս են բերում դրանց:

5. Ձեր կարծիքով ինչպես պետք է զարգանա Հայաստանը, որպեսզի հնարավորինս քիչ վնասվի բնական միջավայրը: Ինչ ուղությամբ պետք է զարգանա տնտեսությունը, որպեսզի այն համարվի էկոլոգիապես «ավելի մաքուր»: Իմ կարծիքով մեր բնակլիմայական պայմանները թույլ են տալիս մեզ, որպիսզի մենք տնտեսությունը զարգացնենք գյուղատնտեսության շնորհիվ: Մեր աշխարահագրական դիրքի շնորհիվ մենք կարողանում ենք ստանալ շատ բազմապիսի պտուղներ, որոնց ճիշտ օգտագործման և զարգացման դեպքում մեր տնտեսությունը շատ կզարգանա: Չմոռանանք նաև որ դրա շնորհիվ մեր բնությունը չի վնասվի այլ միայն կբարևելավի, և  իհարկե կհամարվի էկոլոգիապես ավելի մաքուր: